Дэлгэрэнгүй
Татаж авах Docx
Дэлгэрэнгүй уншаарай
Баатараа явагч их хөлгөн судар бол Зэн, Чан, Ариун Орны Буддын ухаанд их чухалд тооцогддог Махаяна судар юм. Энэ сударт “Ухааралд хүргэх алхмуудын” талаарх Эрхэм Анандын асуултуудаар Шагжамуни Будда (веган) учир шалтгааны хуулиуд, хуурмаг үзэгдэл юу болох мөн гэгээрэлд хүрэх зам мөрүүдийг тайлбарладаг. Диваажингийн Аялгууны Урсгалын талаар түүнчлэн амь хөнөөхийг, амьтан-хүмүүсийн мах идэхийг цээрлэх зэрэг Эрхэм ариун сахилуудыг сахихын чухлыг тайлбарладаг Эрхэм хүндэт Арьяабалын Бодисадвагийн талаар энд дэлгэрэнгүй өгүүлдэг. “Мах идэгсэд сансрын хүрдний гашуун далайд […] ахин живж миний шавь байж чадахгүйг та нар мэдэх ёстой. Бие биеэ тэд тасралтгүй хөнөөж, залгина; иймд оршихуйн гурван ертөнцөөс хэрхэн зугтах билээ?” Баатараа явагч их хөлгөн судар Бүлэг 5: Бусдын гэгээрэл Эзэн Бурхан Будда Дхарма эцэслэх эринд үүнийг алга болох эхний судар болохыг зөгнөсөн бөгөөд энэ эринд амьд төрөлтнүүдийг сүйрлээс хамгаалах замуудыг мөн зөвлөсөн. Шагжамуни Будда (веган) Дхарма эцэслэх эринд амьт төрөлтнүүдийг сүйрлээс хамгаалахад юу хэрэгтэйг тайлбарласан Баатараа явагч их хөлгөн судрын “Бусдын гэгээрэл”-ээс Упсака Лу Куан Юу-ийн орчуулснаар өнөөдөр түүвэрлэн хүргэх болсондоо бид баяртай байна. Бусдын гэгээрэл “Ананд нөмрөгөө засаад алгаа хавсран Буддагийн өлмийд толгойгоо хүргэн сунан мөргөв. Тэр ухаан бодлын сайн ойлголтдоо баясаад ирээдүй хойч үеүдийн тусын төлөө ахин сөгдөөд ийнхүү хэлэв: “Аяа агуу Энэрэнгүй Ертөнцийн Хүндэт Хүмүүн минь, Буддын төлөвийн Дхарма-ийн үүдийг цаашид үл эргэлзэх зөв бясалгалаар би одоо ухаарлаа. Өөрсдөө гэтлэгдэхээсээ өмнө бусдыг чөлөөлөхөд ухаан бодлоо төвлөрүүлсэн Бодисадва нар мөн өөрсдийн төгс гэгээрлийн дараа бусдыг гэгээрүүлэхээр энэ ертөнцөд ирсэн Будда нарын талаар Будда ярихыг би үргэлж сонсдог байсан. Хэдийгээр би хараахан гэтлэгдээгүй ч, Дхарма эцэслэх энэ эринд одоо би бүх амьд төрөлтнүүдийг гэтэлгэхээ тангараглаж байна. “Ертөнцийн Хүндэт Хүмүүн минь, ирээдүйн үеүд аажмаар Буддагаас алсран холдож Ганга мөрний элсний ширхэг шиг олон буруу номтонтой учирна. Самадид нэвтрэхэд ухаан бодлоо хянахын тулд чөтгөрийг зайлуулах, гэгээрэлд тогтоосон ухаан бодлоо (хөгжүүлэхэд), алдаанаас зайлсхийхийн тулд судлан, суралцах байруудыг (бодьмандал) тогтоохын тулд тэд юу хийх ёстой вэ?” Будда Анандыг магтан хэлэв: “Онц сайн, Ананд, онц сайн, Дхарма эцэслэх эринд амьд төрөлтнүүдийг алдаа эндэгдлээс хамгаалахын тулд бодьмандал байгуулах тухай асуусан чинь (сайн) байна. Одоо хэлэх зүйлийг минь анхааралтай сонсоорой”. Ананд болон чуулган (ариун) сургаалыг бишрэн хүлээв. Сахилга бат ба түүний шийдмэг гурван алхам: Будда хэлэв: “Ананд аа, сахилга батыг (виная) сургахыг минь та нар үргэлж сонсдог, энэ нь шийдмэг гурван алхмыг дадуулах, тайван байдалд (дхьяна) улмаар билиг ухаанд (пражна) хөтөлдөг сила буюу ухаан бодлоо хянахаас бүрдэнэ. Үүнийг эгэл ертөнцөөс хэтийдсэн замыг гурвантаа судлах гэдэг”. Биеийн таашаалыг хориглох нь Ананд аа, ухаан бодлоо хянахыг яагаад сила гэдэг вэ? Хэрэв зургаан ертөнцийн бүх амьд төрөлтнүүд бэлгийн дур хүслээ тэвчвэл төрөл ба үхлийн үргэлжийн тойрогт тэд өртөхгүй. Самадиг бясалгах нь муу зуршлууд, бохир буртгаас чөлөөлнө, гэхдээ хүсэл тачаал, шунаг бодлоо арчиж хаяхгүй бол тэдгээр нь арилахгүй. Хэдий ийм билиг ухааныг олж авсан ч биеийн хүсэл тачаал арилаагүй бол дхьяна биелэл болоход чөтгөрийн зам руу унана […]. Эдгээр чөтгөрүүд өөрсдийн дагагсадтай бөгөөд Төгс Зам мөрд хүрлээ гэж сайрхдаг. Дхарма эцэслэх эринд намайг нирваанд орсны дараа, Марагийн эдгээр албатууд хаа сайгүй тааралдаж биеийн хүсэл тачаалыг өдөөн, сайн зөвлөх хүний (кальянамитр) дүр эсгэж амьд төрөлтнүүдийг шунал хүслийн ангал руу унаган Бодь мөрийг алдуулахад хүргэнэ. Самадиг дадуулах эгэл ертөнцийн хүнд тачаангуй шунаг бодлоо бүр эхэнд нь таслахыг та заах ёстой. Үүнийг эхний шийдмэг үйлийн тухай Буддагийн гүнзгий сургаал гэж нэрлэдэг. Иймд Ананд аа, биеийн хүсэл тачаал арилаагүй бол дхьяна-г дадуулах нь будаа болгохын тулд хайрга чанахтай адил; олон зуун, олон мянган удаан жил буцалсан ч халуун хайрга хэвээр байна. Яагаад? Будааны үрийн оронд зөвхөн чулуу агуулж байгаа учраас юм. Буддын төлөвийн гүнзгий үр жимсийг хайхад хүсэл тачаалын шуналт бодлоо тогтоовол, юу ч ойлгосон бай биеийн хүсэл тачаалын чанартай байна. Үндэс чинь хүсэлтэй, шунаг бол гурван жаргалгүй замыг туулах ёстой болно (галын там, цус болон жад) үүнээс зугтах аргагүй. Тэгвэл Татхагатагийн нирвааныг хөгжүүлэх замыг хэрхэн олох вэ? Хүсэл тачаалын бие мөн бодлоо үүнийг хийх бодол төрөхгүй болтол нь тастах ёстой; зөвхөн тэр үед л Буддагийн Гэгээрлийг олох найдлага бий болно. Миний сургаал бол Буддагийн сургаал, харин бусад нь хорон муу чөтгөрийнх (папиян) юм. Амь хөнөөхийг хориглох нь “Ананд аа, оршихуйн зургаан ертөнцийн амьд төрөлтнүүд амь хөнөөхөө боливол төрж, үхэхийн тасралтгүй тойрогт тэд өртөхгүй. Самадиг бясалгах нь муу зуршил, бохир буртгийг арилгана, харин амь хөнөөх боддоо тастахгүй бол тэдгээр нь арилахгүй. Ийм билиг ухаанд хүрч болох ч амь хөнөөхөө зогсоож чадахгүй бол дхьяна ирэхэд сүнсний зам руу унана, энд хүчтэй сүнс (прета) өндөр түвшинд, нисдэг якша, ахлах сүнснүүд дунд түвшинд, газарт хүлэгдсэн муу сүнснүүд доод түвшинд нь хүрдэг. Эдгээр нь дагагсадтай бөгөөд Дээд Зам мөрт хүрчихлээ хэмээн тэд сайрхдаг. Дхарма эцэслэх эринд намайг нирваанд орсны дараа эдгээр сүнснүүд энэ ертөнцөд хаа сайгүй тааралдах бөгөөд Бодийг ухаарахад хөтлөх махаар хэрхэн хооллодгоороо тэд сайрхах болно. Ананд аа, амьтан хөнөөсний бус миний хувиргах хэтийдсэн хүчний бүтээгдэхүүн болох таван төрлийн ариун махыг л хүртэхийг бхикшу нарт би зөвшөөрнө. Брахман та нар хэт чийгтэй, халуун мөн хад, хайрганы улмаас ногоо ургадаггүй улсад амьдардаг. Нигүүлслийн сүнслэг хүчээ ашиглан би та нарт идэх дуршлыг чинь хангах хуурмаг мах өгнө. Иймд намайг нирваанд орсны дараа хэрхэн та нар амьд төрөлтнүүдийн махаар хооллож миний шавийн дүр үзүүлэх вэ? Махаар хооллогсод энэ амьдралынхаа дараа, […] сансрын хүрдний гашуун далайд буцаад живэх их муу хүчний төрөлтнүүд болохыг мөн миний шавь байж чадахгүйг та нар мэдэх ёстой. Тэд аллага үйлдэж бие бие тасралтгүй залгина; тийм байтал оршихуйн гурван ертөнцөөс хэрхэн тэд зугтах вэ? […] Нэмээд, Самадиг дадуулдаг эгэл ертөнцийн хүмүүст амь үл хөнөөхийг та сургах ёстой. Үүнийг хоёр дахь шийдмэг үйлийн Буддын гүнзгий сургаал гэж нэрлэдэг. Иймд Ананд аа, хэрэв аллага үл зогсвол дхьяна-самадиг бясалгах нь уйлахыг чинь хүмүүс бүү сонсоосой гээд чихээ бөглөхтэй эсвэл хэдийн ил болсон зүйлийг далдлахыг оролдохтой адил”.
