ӨДӨР ТУТМЫН МЭДЭЭ-ний гол тойм – 2025 оны 11-р сарын 2
НҮБ-ын албаны хүн Том Флетчер энгийн иргэд өлсгөлөнд нэрвэгдэн, халдлагад өртөж буй [Суданы Хойд Дарфур дахь] Эль Фашер хотод нэн даруй гал зогсоохыг уриалж, энгийн иргэдийг хамгаалж, хүмүүнлэгийн тусламж аюулгүй нэвтрэх боломжийг олгох ёстойг онцлон тэмдэглэв. (UNOCHA)
Камбож, Өмнөд Солонгос улсууд хамтран тусгай ажлын хэсэг байгуулж, Өмнөд Солонгосын иргэдийг онилсон хил дамнасан онлайн залилангийн гэмт хэргүүдийн эсрэг тэмцэхээр боллоо. Энэ шийдвэрийг сүүлийн үед ийм хэрэг огцом нэмэгдсэнтэй холбоотойгоор гаргажээ. (Бао Дань Три)
Мьянмар улс онлайн залилангийн эсрэг ажиллагаагаа улам эрчимжүүлж буйн хүрээнд тус улсын эрх баригчид хил дамнасан онлайн залилангийн ажиллагаа, хүний наймааны сүлжээнд оролцсон байж болзошгүй 10,000 гаруй гадаадын иргэнийг баривчилсан гэж мэдээлэв. (Бао Дань Три)
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Трамп ХОУ (хиймэл оюун ухаан), квант тооцоолол, биотехнологи, сансар судлал, 6G [зургаа дахь үеийн утасгүй гар утасны технологи], цөмийн нэгдлийн эрчим хүч зэрэгт анхаарлаа хандуулж, шинжлэх ухаан, технологийн хамтын ажиллагааг өргөжүүлэх зорилгоор Япон, Өмнөд Солонгостой Технологийн хөгжил цэцэглэлтийн хэлэлцээрт гарын үсэг зурлаа. (WhiteHouse.gov)
АНУ-ын Ерөнхийлөгч Трамп сэтгүүлчдэд өгсөн ярилцлагадаа тэрбумтан Илон Масктай харилцаагаа “сайн” байгаа гээд ноён Маскад үргэлж “хайр, халамжтай” байсан хэмээн хэлэв. Ерөнхийлөгч энэ оны эхээр гарсан маргааныг “Маскийн амьдралын маш тэнэг мөч” гэж нэрлэсэн байна. “Би Элонд дуртай, үргэлж дуртай байна байх. Тэр маш сайн, маш чадварлаг хүн.” хэмээн Ерөнхийлөгч Трамп хэллээ. (Z Tạp chí Tri thức)
Японы Ерөнхий сайд Санаэ Такаичи Ерөнхийлөгч Трамптай Токиод уулзах үеэрээ Япон, АНУ-ын харилцааны “алтан үе”-ийг бэхжүүлэхийн тулд 2026 онд болох Америкийн 250 жилийн ойг тохиолдуулан [АНУ-ын] Вашингтон хотод 250 интоорын мод бэлэглэнэ гэж мэдэгдэв. Хоёр удирдагч 7-р сард хийсэн худалдааны хэлэлцээрээ дахин баталснаар япон барааны гаалийн татварыг 25%-иас 15% болгон бууруулж, Япон улс АНУ-д 550 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийхээр боллоо. Мөн хоёр тал Хятадын худалдааны бодлогод хариу болгон газрын ховор элемент болон стратегийн ашигт малтмалын чиглэлээр хамтын ажиллагаагаа бэхжүүлэх нэмэлт гэрээнд гарын үсэг зуржээ. Ерөнхийлөгч Трамп мөн Япон улс АНУ-ын их хэмжээний цэргийн техникийг захиалсан гэж мэдэгдэв. (Нью-Йорк Пост)
Сингапур сэргээгдэх эрчим хүч, нүүрстөрөгч багатай түлшний төслүүдэд зориулан Журонг арал дээр 300 орчим га талбайг хуваарилжээ. (Ройтерс)
АНУ-ын мэргэжилтнүүд ургамлын гаралтай хооллолтод шилжих нь уур амьсгалын өөрчлөлтийг зогсоож, антибиотикт тэсвэртэй байдлыг багасган, халдварт өвчний эрсдэлийг бууруулна гэж үзэж байна. Халдварт өвчний нээлттэй форум сэтгүүлд нийтлэгдсэн энэхүү тойм нь мал аж ахуйн үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагаа дэлхийн хүлэмжийн хийн ялгарал, ой модыг устгах явдал, биологийн төрөл зүйл алдагдахад хэрхэн нөлөөлж байгааг онцолсон байна. Амьтан-хүнд антибиотикийг хэтрүүлэн хэрэглэх нь дэлхийн түвшний антибиотикт тэсвэртэй нянгийн асуудлыг улам нэмэгдүүлж, нийгмийн эрүүл мэндийн томоохон сорилт болж байгаа юм. Энэхүү тойм эмч нарыг ургамлын гаралтай тогтвортой хооллолтыг дэмжихийг, бодлого боловсруулагчдыг боломжийн үнэтэй веган хүнсний хүртээмжийг нэмэгдүүлэхийг уриалж байна. (News Medical)
Хөгшрөлтийн эсрэг судалгаагаар дэлхийн цэнхэр бүс буюу [Японы] Окинава, [Италийн] Сардиниа, [АНУ-ын Калифорни мужийн] Лома Линда зэрэг зуугаас дээш насныхан хамгийн их амьдардаг бүс нутагт шош нь урт удаан, эрүүл амьдрахтай холбоотой номер нэг хүнсний бүтээгдэхүүн болохыг харууллаа. Шош, тухайлбал хар шош, сэвэг зарам нь нүүрс ус, эслэг, уургийн баялаг эх үүсвэр бөгөөд цусан дахь сахарын хэмжээг тогтворжуулж, гэдэсний ашигтай бактерийг тэтгэн, үрэвслийг багасгахад тусалдаг. Өдөр бүр нэг аяга чанаж болгосон шош иддэг энгийн зуршил нь хүний насыг дөрвөн жилээр уртасгах боломжтойг судалгаагаар баталж байгаа нь урт наслах нэг нууц эрүүл веган хоол идэхэд оршдог гэдгийг харуулж байна. (VietNamNet)
[Тайландын] Самут Пракан аймагт гадаа шарсан хоолны үдэшлэг зохион байгуулсны дараа таван хүн, түүний дотор нэг охин эмнэлэгт хүргэгдсэн бөгөөд эрх баригчид далайн залхаг-хүмүүсийн маханд хордсон байх магадлалтай гэж үзэж байгаа ажээ. (aFamily)
Сомали улсад үзүүлдэг гадаадын тусламж буурсан явдал болон орон нутгийн мөргөлдөөний улмаас голчлон хүүхдүүдийн дунд вакцинжуулалтаар бараг л устдаг байсан сахуу өвчний томоохон сэргэлт ажиглагдаж байна. (Нью-Йорк Пост)
[Хятадын] Ханжоу: Ангидаа аймшгийн кино үзсэний улмаас охин нь сэтгэцийн эмгэг, солиорол, хэл ярианы бэрхшээлтэй болсон нэгэн гэр бүл сургуулийн эсрэг шүүхэд нэхэмжлэл гаргажээ. Шүүх үзвэрийг зөвшөөрсөн сургуулийг 30% буруутай гэж үзэн, 1300 орчим ам. долларын нөхөн төлбөр төлөх шийдвэр гаргасан байна. Энэ нь хүүхдүүдэд аймшгийн кино үзүүлэхийн аюулыг онцоллоо. (NDTV World)
Польш улс Чехийн хилийн ойролцоох Кредзиерзин-Козле хотод үхэр-хүмүүсийн дунд хөх хэл өвчин гарсан тухай мэдээлэв. Хүнд халдварладаггүй энэ вирус Европ даяар тархсаар байна. (Ройтерс)
[Тайвань (Формоса)-ийн] Хуалиень мужийн оршин суугчдад Миньлэ тосгоноос нүүн гарч, Ливу мөрний доод хэсгээс хол байхыг анхааруулжээ. Энэ нь Тароко үндэсний цэцэрлэгт хүрээлэнгийн Swallow Grotto-гийн ойролцоох голын дээд талын далан элэгдэж, усны урсгал гурав дахин нэмэгдсэнтэй холбоотой юм. (Taipei Times)
Мелисса хар салхи цагт 298 бээрийн хурдтай шуурч, Ямайкад 8000 орчим британи жуулчин гацжээ. Гудамжнууд усанд автсан тул матраас сэрэмжлэхийг анхааруулснаас гадна нисэх буудлууд хаагдаад байна. (Daily Mail)
[Ау Лак (Вьетнам)-ын] Куан Нгаи аймагт үерийн улмаас хоёр хүн живжээ. 48 настай ноён А На По Ко гол дээр загасчилж байгаад, 64 настай хатагтай До Тхи Нгань Ка Нин голд живж, амиа алдлаа. (Тхань Ниень)
[АНУ-ын] Алабама:  Хор хөнөөлтэй хар салхи Эльберта хотын хэд хэдэн барилга байгууламжийг сүйтгэжээ. (Ажиглагчид)
Австрали: Сүүлийн 12 сарын хугацаанд 174 гаруй цэвэр цусны хурдан морь уралдаж, бэлтгэл хийж байгаад голдуу мөчний бэртлээс болж амиа алдсан нь сүүлийн 10 жилийн хугацаан дахь хамгийн өндөр үзүүлэлт болсныг Хурдан морийг хамгаалах эвслээс мэдээлэв. (Гуардиан)
ChatGPT Atlas, Comet зэрэг ХОУ-т хөтчүүд веб сайтуудад нуусан командуудаар дамжуулан мэдээлэл хулгайлах, нийгмийн сүлжээний бичвэр өөрчлөх, санхүүгийн залилан хийх зэрэг халдлагад өртүүлж болзошгүйг мэргэжилтнүүд анхаарууллаа. ХОУ-т хөтчүүд автоматжуулахаар хэрэглэгчийн хувийн мэдээлэлд илүү гүнзгий нэвтэрч байгаа тул эрсдэл нэмэгддэг. Хэрэглэгчдэд хамгийн бага зөвшөөрөл олгож, банк, ажлын мэйл гэх мэт эмзэг дансанд ХОУ-т хөтөч ашиглахаас зайлсхийхийг зөвлөж байна. (Бао Түөи Трэ)
АНУ-ын эрдэмтэд ихэнх хөргөгч, агааржуулагчид ашигладаг уур шахах технологийг орлох “ионокалорик” буюу ион-дулааны гүйдлийн хөргөлтийн шинэ аргыг нэвтрүүллээ. Энэхүү шинэ арга нь дулааныг шингээхийн тулд хийг ууршуулахын оронд ионуудыг цахилгаан гүйдлээр хөдөлгөж, давс мөсийг хайлуулдагтай адил зарчмаар материалын хайлах цэгийг өөрчилдөг. Ийн эрчим хүчний хэмнэлттэй, байгальд ээлтэй хувилбарыг санал болгож байна. (Бао Түөи Трэ)
Египетийн археологичид Хойд Синайд орших Хорасын цэргийн зам дагуу 3000 жилийн настай цайзыг илрүүлжээ. Энэхүү нээлт нь Библи дэх Мосе (цагаан хоолтон)-н түүхэнд дурдагддаг эртний Хорасын зам байсан гэдгийг нотлох шинэ баримт болж байна. (Daily Mail)
НҮМБ (Нисдэг үл мэдэгдэх биет) мэдээлэх программ Энигма нь 2022 оны сүүлээс хойш 30,000 гаруй НҮМБ-ийн ажиглалтыг бүртгэсэн бөгөөд үүний 9,000 нь АНУ-ын эргийн шугамаас 16 километрийн зайд ажиглагджээ. Эдгээрийн дотор 150 тохиолдол нь Калифорниа, Флоридагийн ойролцоо ҮМШБ (үл мэдэгдэх шумбагч биет) усанд эргэлдэж, шумбаж байсныг дүрсэлсэн байна. (Нью-Йорк Пост)
Их Британийн Waitrose жижиглэнгийн худалдаачин 2025 оны Зулсарын баярын веган бүтээгдэхүүнээ танилцууллаа. Мөөг Мальбек ба Порт Уэллингтон; мөн ургамлын гаралтай цацагт хяруулын шарсан мах дагалдах амттантай хамт. Амттан, зуушны хэсэг дэх жижиг хэмжээтэй веган Панеттоне, амтлаг хачиртай Минс бялуу нь зочин бүрд халуун дулаан уур амьсгал, сэтгэл ханамжийг мэдрүүлдэг. (Vegan Food & Living)
[Румыны] Брашов хот амьтан-хүмүүс, зэрлэг амьтан-хүмүүс, байгаль орчныг хамгаалах зорилгоор шинэ жилийн баярын салют буудуулах арга хэмжээгээ цуцалж, лазерын гэрлийн үзүүлбэрээр солихоор болжээ. Хотын удирдлагууд иргэдэд гэртээ салют буудуулахаас татгалзаж, амьтан-хүмүүсийг айдас, цочрол, сонсголын гэмтэл, бүр үхлээс сэргийлэхийг уриаллаа. (Romania Insider)
ЕХ-ноос санхүүжүүлдэг Sustain-a-Bite төсөл хэрэглэгчдэд веган хоол сонгоход нь урам зориг өгөх зорилгоор “Хазалт болгоны ард” кампанит ажлыг Европын холбоо даяар эхлүүлэв. Энэ нь 2025 оны 10, 11-р саруудад үргэлжлэх бөгөөд иргэдийг веган хүнс сонгохыг уриалж, ургамлын гаралтай хоол хүнс биед сайн, амттай, боломжийн үнэтэй гэдгийг онцолж байна. (Vegconomist)
Германы супермаркетуудад веган хоол хүнс амьтан-хүний мах, сүү, сүүн бүтээгдэхүүнээс хямд байна. Lidl сүлжээ супермаркет веган бүтээгдэхүүнийг 18% хүртэл хямд үнээр санал болгодог. Мэргэжилтнүүдийн үзэж байгаагаар үнэ нь хэрэглэгчдэд гол түлхэц болдог тул ийм боломжийн үнэ нь веганыг сонгоход ихээхэн нөлөөлнө. ProVeg Интернэшнл Германы засгийн газраас веган сүүний татварыг бууруулж, ургамлын гаралтай уургийн үйлдвэрлэлийг дэмжихийн хамт веган сонголтыг илүү хүртээмжтэй болгохын тулд жижиглэнгийн худалдаачдын борлуулдаг бүтээгдэхүүний нэр төрлийг өргөтгөх, том савлагааг дэмжихийг уриаллаа. (Ногоон Хатан хаан)
ОХУ-ын хэрэглэгчид сүүн бүтээгдэхүүний үнэ өсөхийн хэрээр хямд үнэтэй веган орлуулагчид хандах болжээ. 2025 оны эхний долоон сард цөцгийн тосны үнэ 34%, цөцгий, тараг, сүүний үнэ 22%, бяслагийн үнэ19%-иар өсөж, инфляц болон үнэ цаашид өсөхийг анхааруулж байгаатай холбогдуулан дэлгүүрт сүү, цагаан идээний борлуулалт буурсан байна. (Межа)
[АНУ-ын] Аризона: Пинал тойргийн шерифийн үүрэг гүйцэтгэгчид болон орон нутгийн гал сөнөөгчид ойролцоох далдуу модноос бамбаруушийг аварчээ. Бамбаруушийг Хойд Аризона руу шилжүүлэн суурьшуулах болно. (13WMAZ)
Ерөнхий сайд Фам Минь Чинь зэрлэг амьтан-хүмүүсийг хамгаалах, байгалийн тэнцвэрт байдлыг сэргээх тухай заавар өгсний дагуу [Ау Лак (Вьетнам)-ын] Ха Тинь аймгийн эрх баригчид 75,000 хууль бус шувуу-хүний хавхыг устгаж, хавханд орсон 380 шувуу-хүнийг байгальд нь буцаан тавьсан байна. (Kinh tế & Đô thị)
Британийн уран бүтээлч Кев Милсом халдварын улмаас нас барж, ихэр сүнстэйгээ нөгөө ертөнцөд уулзаад эдгэрэн буцаж ирсэн тухайгаа өгүүлжээ.
2018 онд 55 настайдаа Кев хүндэрсэн цусны халдвараар эмнэлэгт хэвтсэн байна. Түүний баруун хөлийн яс руу хурдан тархсан халдвар богино хугацаанд хөлөөс нь дээш өгсөж байлаа. Эмч нар Кевийн амийг аврахын тулд баруун хөлийг нь нэн даруй тайрахаар төлөвлөж байгааг мэдэгджээ. Хагалгааны өмнөх шөнө Кевийн зүрхний ажиллагаа доголдож, дуудлагын товчлуур руу гараа сунгах үедээ ухаан алдсан байна.
Кев энэ шилжилтийг хурдны зам, эсвэл хурдны замын хонгилтой төстэй хонгилоор маш өндөр хурдтайгаар “хөл түрүүлж” гүйж буй мэт хэмээн тайлбарласан юм.
Тэрээр хана, шал, тааз нь гэрэлтэж, гялалзсан “цагаан өнгөнөөс хэтийдсэн” нэгэн өрөөнд орж ирэв. Кев эхэндээ үхсэнээ мэдсэнгүй.
Кевтэй хамгийн түрүүнд тааралдсан хүмүүс бол 9, 14 жилийн өмнө нас барсан түүний ээж, хойд эцэг байлаа. Үхэхээсээ өмнө сэтгэцийн олдмол өвчин солиорлоос болж зовж шаналан, алхаж, ярьж чаддаггүй байсан Кевийн ээж одоо ухаан санаа бүрэн, бие бялдрын хувьд эрүүл болжээ. Тэрээр хүү рүүгээ “бараг гүйж” ирэв. Тэрээр сүнслэг ертөнцийн талаар хурдан бөгөөд урам зоригтойгоор ярьж, цэцэгс, амьтан-хүмүүсийг магтсан байна. 10-12 хүнтэй бүлэг түүний ээж, хойд эцгийн ард зогсож байсан ба Кев үүнийг сүнсний баг эсвэл бүлэг сүнсний нэгдэл гэж боджээ.
Дараа нь Кев гэнэт дотоод амьдралын үнэлгээ буюу өөрийгөө дүгнэх үйл явцад оров. Тэрээр зохиол, хөгжим зохиох гэх мэт амьдралынхаа бүтээлч зорилгод хүрэхээс айж, өөртөө итгэлгүй байсандаа гүнээ харамсаж, сэтгэл дотроо асар их гуниг мэдэрсэн байна. Ээж нь түүнийг хананд нуугдсан хаалганаас гарч ирсэн нэгэн эрхэм рүү чиглүүлэв. Шашин шүтлэггүй байсан хэдий ч Кев энэ дүрийг өнгөлөг гэрэлтсэн цагаан нөмрөг нөмөрсөн Эзэн Есүс Христ (цагаан хоолтон)-тэй адилхан гэж дүрсэлсэн юм. Кев тэр даруй асар их амар амгаланг мэдэрсэн байна.
Тэрээр телепат ашиглан Кевтэй холбогдож, “Энэ бүхний талаар юу хиймээр байна?” гэж асуув. Кев харамсаж байгаагаа илэрхийлж, Дэлхийд эргэн ирж уран бүтээлээ дуусгах хүсэлтэй байгаагаа хэлэн, одоог хүртэл ажиллахыг хүссэн бүх төслөө жагсаав. Гүн гүнзгий холбоотой, харилцан асар их хүндлэлтэй байсан учир тэрхүү дүрийг хожим нь Кев өөрийнхөө “ихэр сүнс” мэтээр мэдэрчээ. Тэрхүү дүр энгийнээр “Хиймээр байвал буцаж очоод хий.” гэж хэлсэн байна. Кев тэр даруй эмнэлгийн орон дээрээ сэрлээ. 10-15 минут өнгөрчээ.
Буцаж ирснийхээ дараа Кев маш хүнд өвчтэй хэвээр байв. Өглөөний хагалгааг хүлээж байхдаа хайр, эрч хүчний хүчтэй давлагаа өөрийг нь хүрээлж байгааг мэдэрсэн бөгөөд үүнийг тэрээр өөрийг нь дундаа оруулсан “пончик” хэлбэртэй гэж тодорхойлсон юм. Энэ бол онлайнаар түүний төлөө залбирч, эдгээх энергийг илгээсэн мянга шахам хүний хайр, залбирал гэдгийг тэр ойлгожээ. Дотоод дуу хоолой түүнд “Зүгээр болох болно, чи зүгээр болох болно.” гэж тодорхой хэлсэн байна. Хагалгааны талаарх Кевийн бүх айдас алга болов.
Өглөөний 9 цагт мэс засалч нар хөлийг нь тайрахаар ирээд боолтыг нь авахад цусны халдвараар харласан хэсэг нь хүүхдийн хацар шиг ягаан өнгөтэй болсон байв. Өвчин, хорын бүх ул мөр алга болжээ. Мэс засалчдад энэхүү хоромхон зуурын эдгэрлийг тайлбарлах эмнэлгийн үндэслэл байхгүй байсан бөгөөд үүнийг “гайхамшигт” анагаах ухааны нууц гэж нэрлэв. Нэмж дурдахад эмч нар Кевийн хөлд гоо сайхны мэс засал шаардлагатай бөгөөд эдгэрэхэд 11 жил шаардагдана гэж хэлсэн ч нэг сарын дотор өөрөө бүрэн эдгэрчээ.
Кев хүмүүст илүү эерэг, сүнслэг амьдралыг хүлээн авахад нь туслах гэж өөртөө тохиолдсон явдлыг ярьдаг. “Хэрэв энэ нь хэн нэгэнд бие махбодын үхэл, хагацлаас айхгүй байхад нь, эсвэл бидний бие махбодын амьдралаас гадна ямар нэгэн зүйл байгааг ойлгоход тусалдаг бол би үүнд дуртай. Энэ миний амьдралын тарни болсон.” (Тиа Ренээ)
Энэ өдрийн урам өгөх эшлэл: “Инээмсэглэл бол бүх зүйлийг шулуун болгодог муруй юм.” - Америкийн инээдмийн жүжигчин Филлис Диллер